Pandemiden bu yana dünyada başlayan şoför sıkıntısı artık sektörümüzü de derinden etkiliyor. Bu sıkıntının temeli çalışma koşulları veya ücretler değil. En büyük sorun bu mesleğe yöneliş olmaması. Temelinde ücret değil, birçok faktör var. İddia edildiği gibi ücret olsaydı, Avrupa bu sorunu yaşamazdı!
Sektörümüzde muavinler kaldırıldı. Oysa muavinlik şoförlük için bir akademiydi. Bu okul kapanması ile sektöre şoför olarak yetişme süreci de sekteye uğradı. Özellikle ağır vasıta şoförlüğü tercih edilmesi zor bir alan. Çünkü 18 yaşında bir birey liseden mezun olduğunda eğer üniversite okumayacaksa iş hayatına başlıyor. Atıldığı iş kolunda 4-5 yıl içerisinde iyi bir konuma ulaşıyor ve hayatı artık o rotada ilerliyor. Oysa ağır vasıta şoförü olmak için ilgili yasalar sebebi ile en erken iş başı yapma imkanı 25-26 yaşı bulmakta. Bu yaşa kadar zaten birçok gencimiz ya bir meslek kolunda ustalaşmış veya fakülte mezunu olmuş ve o alanla ilgili iş aramak noktasına gelmiş.
Bir sektör işte tam da böyle çökertilir. Tabi muavinlerin kaldırılmasının asıl amacı bu değildi. Lakin sonuçlarını anlaşılan kimse hesaplamamış. Bugün ağır vasıta şoförlüğüne personel kazandıran sadece uzun yol otobüsleri kaldı. Bu sebeple de şoför sıkıntısının en az yaşandığı alan şehirlerarası.
Toplumda acilen ağır vasıta ehliyeti ile ilgili bir farkındalık oluşturulmalı. Ehliyet alım süreçleri kolaylaştırılmalı ve teşvik edilmeli. Şuan şoförlüğün hemen her mecrasında maaşlar 2 asgari ücreti bulmuş veya geçmiş durumda. Oysa birçok gencimiz asgari ücret ile çalışmakta. Bunun sebebi ise yönlendirmemek ve süreci zorlaştırmak. İnsanlar bir ehliyetin meslek kazandırdığını dahi bilmiyor.
Halk otobüs şoförlüğü belki dünyanın en kolay işi değil. Ancak zor bir meslek olduğu da söylenemez. Tabi ki zorlukları var her iş kolunda olduğu gibi. 25-30 sene önce bu meslek zordu. Yollar böyle güzel değildi, otobüsler klimasız düz vites, servis desen yok. Otobüslerin bagajında tulum taşır tamir yapılırdı son duraklarda. Bugün ise teknolojinin son harikası araçlar yollarda. Tüm araçlar klimalı, otomatik vitesli, tabela değişimi bile kalmadı hepsi dijital. Yolcu kapma derdi dahi yok ÖTİS isimli sistem var artık.
Sektörün tüm mensupları bir araya gelerek bu soruna yapısal bir çözüm bulması şart. Bugün sorunu en çok biz hissediyor olabiliriz. Ancak çok kısa zamanda bu her şoför ihtiyacı olan alanı tehdit edecek. Yani çözüm artık ya otonom araçlara hızlı bir geçiş veya sektöre şoför katılımını sağlamak. Bu gidişle ilk otonom araçları bizler talep edeceğiz.
Ödemelerin Gecikmesi İşletme Maliyetlerini Tehdit Ediyor
Bu yıl hakkedişlerimizin tahsili konusunda büyük sıkıntı yaşıyoruz. Yaşanan enflasyon ile belki de alakalı olan bu durum bizleri de büyük zora sokmakta. Yaşanan maliyet artışlarına karşılık tahsil edilemeyen hakkedişler sektörel sürdürülebilirliği zora sokmakta. Alınamayan ödemeler aydan aya enflasyona yenilmekte ve karşılanamaz duruma gelmekte. Bu gidişin Büyükşehir tarafından ele alınması için çalışıyoruz.
Seçimlerin ertesinde başlayan zam furyası en çok biz otobüsçüleri yaraladı. Akaryakıt fiyatlarında ki anormal artışlar giderlerimizi büyük oranda artırdı. Geçmiş ayların hakkedişleri ile günümüz giderlerini döndürmek imkansız hale geldi.
%50 varan yakıt artışı ulaşım sektöründe kendini çok hissettirdi. Minibüs, taksi, servis ve otobüs esnafları en önemli bu gider kaleminde ki artışa karşı çaresiz kaldı. Çözüm noktasında ise maalesef bir ışık görülmüyor şuan. Biz İstanbul’da ki özel halk otobüsleri olarak ÖTİS’e geçmemiz sebebi ile sorunu tölare etmiş görünsek de durum çok da öyle değil. Evet yakıt paramız hesaplanıyor ve ona göre fatura kesiyoruz. Lakin zamanında alınamayan bu giderler esnafımıza önemli bir külfet oluşturuyor. Dahası akaryakıt artışı diğer birçok gider kalemini de dolaylı olarak yükseltiyor.
2023 yılı Ocak ayı verileri ile hesaplanan sabit maliyet tablomuz çoktan eridi diyebilirim. Sadece asgari ücret artışı dahi personel maliyetini katladı. Araç yenileme bedeli %100’ün üzerini görmek üzere. Bu seneki enflasyona sektör olarak yetişmemiz imkansız. Ancak süreci makul düzeyde geçirebilmek için var gücümüzle çalışıyoruz.
İETT ve İBB’nin tüm yetkilileri ile sıkı bir görüşme trafiğimiz var. Büyükşehir Meclisi’nden bir borçlanma kararı çıkardık. Bu minvalde kısa zaman içerisinde içeride kalan farkların ödenmesini bekliyoruz. Ayrıca Temmuz ayından geçerli olmak üzere bir güncelleme teklifi de sunduk. bunların hayat bulması ile esnaflarımızın sıkıntıları hafifleyecektir. İyi niyet çerçevesinde sürdürülen görüşmelerde muhataplarımızda haklılığımızın farkında.
Kalıcı Çözümlere Odaklanılmalı
Biz İstanbul’da bir otobüs şirketiyiz. Gücümüz ve etki alanımız bellidir. Elimizde ki imkanlar ile ortaklarımıza en iyiyi sunma gayesindeyiz. Lakin sorunlarımız çok daha büyük. Örneğin kimi sorunların çözümü için yasal gereksinimler var. Kimileri için siyasi destek şart. Mesela şoför sorunu için bir devlet politikası geliştirilmeli. İnsanlarımızın buraya istihdamı sağlanmalı.
Sektörün tüm sorunlarını bir veya birkaç şirket çözemez. Bazı çözümler Odamız bünyesinde veya TÖHOB sayesinde başarılıyor. Ancak kimi çözümler içinse siyasi iradenin razı göstermesi gerekiyor. Bu hem yerel de hem de merkezi yönetimde gerekli adımlar. Maalesef sektörel talepler bürokratik mücadelelerde zaman kaybı yaşıyor. Bu durum birçok sektör için de geçerli. Özel halk otobüsleri olarak İstanbul’da 3000, yurt genelinde ise 28000 adetiz. Nüfusumuz maalesef çok değil, bu sebeple etkimiz de yüksek olamıyor. O yüzden birlikteliğe en önem vermesi gereken sektörüz. Son yıllarda bu birlikteliğe büyük önem verildi ve meyvelerini de aldık. Hem merkezi hem de yerel yönetimden önemli kazanımlar alındı. Tabi daha çok yolumuz var. Biz birliğimizi daim ettikçe başarılarımızda artacaktır.
Şirketimizin genel kurulunda esnafımız oy birliği ile bu göreve bizleri layık gördü. Hepsine müteşekkiriz. Sundukları bu teveccühe layık olma adına yeni dönemimizde çok daha büyük bir özveri ile mücadelemizi sürdüreceğiz. Hem yerel hem de merkezi yönetimden önemli beklentilerimiz var. Seçim öncesi yaptığımız görüşmelerde de önemli sözler alındı. Yeni dönemde bunların takipçisi olacağız ve esnafımıza müjdeleri sunma adına çalışacağız.
Facebook Yorum
Yorum Yazın