Oruçlar tutuldu, ibadetler edildi, dostluk sofraları kuruldu ve bayrama sayılı günler kaldı. İslam dünyası yine bir Ramazan sonu bayrama gün sayıyor. Umarım Ramazan’ın bereketi tüm yıla yayılır, huzur ve sükun hakim kalır.
2020’den 2023 sonuna kadar çok yorucu ve yıpratıcı günler yaşadık. İnsanlık gerçekten yıldı ve yoruldu. 2024 yılı nispeten sakin başladı. Mart ayında başlayan Ramazan ile de sükutu daha da pekişti. İnsanlığın buna ihtiyacı vardı. Sektör olarak bizler de benzer bir sakinlik yaşıyoruz. Umudumuz bu yılın çalkantılı geçmemesi. Gayemiz geçmişin yaralarını sarmak, kayıpları gidermek. Çünkü sektör olarak da çok yıprandık.
2020-2023 yılları arasında sadece İstanbul değil tüm illerde halk otobüsleri sermayeden yedi. Yani mevcut otobüsler ile taşıma hizmeti gördü, araç değişimleri durdu ve yeni yatırımlar yapılamadı. Kimse amortisman ayıramadı, eskise bile mevcut otobüsü ile hizmete devam etti. Bu yılların kayıplarını telafi etmek gerçekten zor. Diğer şehirlerde de benzer bir toparlanma görüyoruz. Ancak yükümüz çok ağır. Özellikle tüm şehirlerde ücret tarifesi konusunda sıkıntı var. Ücretsiz ve indirimli taşımacılık ile uygulanamayan zamlar. Bunların hepsi otobüs esnafına kayıp yaşatıyor.
İstanbul’da durum farklı da olsa dolaylı olarak etkisi yaşanıyor. Taşımacılıktan yeterli kazanım sağlayamayan Büyükşehir daha fazla kaynak aktararak toplu taşımayı sübvanse ediyor. Artan her ücretsiz yolculuk belediyeye ek sübvansiyon demek. Bu sebeple biz de olması gereken gelire ulaşamıyoruz. ÖTİS doğru bir düşünce olsa da günün sonunda maliyet gerçeği var. Sistem zarar ettikçe sürdürülebilirliği maliyetleniyor. Ancak Büyükşehir Belediye Yönetimi ve Meclisi’ne teşekkür ederim. Özellikle 2024 yılı güncellemesi doğruya yakın rakamlar ile sağlandı. İBB yönetimi önemli bir destek sağlamış oldu.
Tabi biz hak etmediğimiz bir parayı istemiyoruz. Geçmiş yıllardan fazla yolcu taşıyoruz. Hizmeti en iyi şekilde sunma gayesindeyiz ve bu işin bir maliyeti var. Ortaklarımız da bir yatırımcı olarak kar beklentisine sahip. Bugün alınan rakamlara göre bile esnafımız aslında önemli bir özveri göstermiştir.
Otobüslerin Yaşlanması Tehdit
İstanbul’un otobüsleri çok eskidi. Tarihinde hiç bu kadar eski filoya sahip olmamıştı halk otobüsleri.18’de başlayan kur fırtınası ve devamında pandemi değişimleri durma noktasına getirdi. Yılda 600’lü araç değişimleri yaşarken şuan tüm İstanbul’a bakıyorsunuz 2023 yılında 30 araç sıfırlanmamış.
Sorunun tek bir sebebi olduğunu söyleyemeyiz. Birçok neden var altta yatan. Bunların en azından yarısı çözüm bulmalı ki esnafımız yine bir değişim süreci başlatsın. Hem yerelden hem de merkezi yönetimden beklentilerimiz var. Sonuçta zorunlu bir hizmet aksama noktasında artık bir adım atılmalı ve bu kamu hizmeti sağlıkla işlemeye devam etsin.
Esnaf Kredisi Otomobile Yetmiyor
Halkbank üzerinden esnafımıza yönelik bir kredi imkanı vardı. Bu kredinin ilk limiti 500.000TL’di ve o zaman sıfır bir otobüs 450.000TL civarındaydı. Bugün ise otobüs 8 Milyon TL oldu, kredi limiti ise 1.5 Milyon TL! bu kredi imkanı ile 12 metre alçak tabanlı bir otobüs esnafımız nasıl alsın? Bu parayla ancak C sedan bir binek araç alınır, onunla da yolcu taşıyamayız. Bir otobüs üzerine 2 kredi de alınamıyor. Yani kullanabilen kalmadı artık. Özel krediler ile inanılmaz oranlara sahip. Dahası İBB ile halen düzenli ödeme konusunda bir yol bulamadık. Ödeme düzensizliğinin olduğu bir durumda esnaf nasıl banka borcuna cesaret etsin?
Esnafın şuan finansmana ihtiyacı var. Çünkü son 4 yıl amortisman konulamadı. Zaten maliyetin altına taşımacılık yapıldı. Pandemi sebebiyle mevcutla filolar hizmet verdi. O sebeple değişim düşünen her esnafın finansmana erişim kolaylığı olmalıdır.
Otobüsün KDV’si Düşürülmeli
Hasılat esaslı vergilendirmeye geçti sektörümüz. Bu sebeple araç değişiminde ödenen KDV’yi bir daha tahsil edemiyoruz. Araç fiyatı arttıkça KDV’nin fiyatı da artık bizi zorlar oldu. Devletin de değişim için esnafa bir katkı sunması gerekir. Biz böyle bir destek bekliyoruz hükümetten. Aslında bu desteğin adını da bulduk: KDV İndirimi. Hasılat esaslı vergilendirmeye tabi halk otobüs esnaflarına 5 yılda bir KDV muafiyetli otobüs alım hakkı sunulsun. Hem şehirlerimiz yeni otobüslere kavuşur ve vatandaş memnun olur, hem de esnafımız biraz daha kolay araç alabilir.
Bu talep için geçerli birçok sebebimiz var. Benzer statüde hizmet sunan kamu kurumları %1 KDV’ye tabi, tüm şehirlerde ücretsiz yolcu taşımacılığı yapıyoruz, engelli erişimli olduğundan fiyatı daha pahalı, kamu adına hizmet sunduğu için minimum ücretler belirleniyor. Hasılat esaslı sistemde olduğumuzdan ödenen KDV’yi mahsup edemiyoruz.
Talebimiz hizmette kaliteyi artıracaktır. Yolcu memnuniyeti için araçların yeni olması en önemli gereksinim. Aksi halde seferler dahi aksıyor, kazalar yaşanıyor, arızalar oluyor.
ÖTİS’in Çoğu Eksiği Giderildi
2020 Aralık’ta başladık ÖTİS’le bu şehre hizmet vermeye. Bir örneği olmayan bu sistemi İstanbul’da bizler inşa ettik. Pandemi sebebi ile biraz aceleci davranıldı. Aslında birçok aksaklığın sebebi de pandemiden kaynaklı acele etmekten dolayıdır. Ancak yine de hiç uygulanmamış bir sistemin eksikler yaşatması kaçınılmazdır.
3 yıl boyunca; İETT, İBB ve İBB Meclisi ile mesai yaptık. Öyle yoğun bir dönem oldu ki, bu süreçte emeği geçen herkese teşekkür ederim. Eksiklerin onarılması adına İBB Meclisi’nde ki tüm üyeler destek sundu. Hemen her Meclis toplantısında gündemde vardık, her UKOME’de bir sorunumuz görüşüldü. İETT Genel Müdürlüğü ve İBB ile kısa zamanda çok işler yaptık. Bu sebeple hemen her sorun ve eksiği sistemin çözüldü. Ancak yine de eksikleri elbet var ve zamanla yeni sorunlar da çıkacaktır. Lakin çözüm odaklı yaklaşım baki oldukça çözüm elbet bulunur.
Bir Ramazan ayını daha geride bırakıyoruz. Umarım olması gerektiği üzere eda etmişizdir. Umutla bayramı bekliyoruz. Şimdiden ortaklarımız ve çalışanlarımızın bayramını kutlar, hayırlar dilerim.
Facebook Yorum
Yorum Yazın