Toplu taşıma, bir şehrin nabzıdır. Her sabah motoru çalıştıran bir otobüs sadece yolcu değil; bir kentin düzenini, emeğini ve umudunu taşır. Bizler de bu sistemin emekçileri, yöneticileri ve paydaşları olarak 2026 yılına doğru hem maliyetleri hem sorumlulukları yeniden gözden geçirdiğimiz bir döneme giriyoruz.
Son günlerde kamuoyunda sıkça konuşulan konu, 2026 yılı maliyet çalışmamız. Evet, bu süreci başlattık. Henüz kamu tarafıyla resmi bir masa kurulmadı ama ön görüşmeler yaptık. Görüşmelerde sektörün ihtiyaçlarını açıkça anlattık. Allah nasip ederse önümüzdeki günlerde detaylı olarak bir araya gelip tabloyu netleştireceğiz.
Kamu tarafı genelde üç parametreye bakıyor: enflasyon, asgari ücret ve yakıt artışları. Bilet ücretleri de zaten bu verilere göre belirleniyor. Ancak biz 2021 sonunda gördük ki, bu artışlar bizim gerçek maliyet artışlarımızı karşılamıyor. Bu nedenle daha adil bir ölçü için Hizmet Üretici Fiyat Endeksi (H-ÜFE) sistemine geçilmesini önerdik. On yıl geriye dönük analiz yaptık; 2010’dan bugüne %100’ün üzerinde bir artış söz konusu. Ancak devletin belirlediği yeniden değerleme oranı da önemli bir etken. Geçen yıl %129 olan bu oran, bu yıl 25’ler civarında konuşuluyor. Böylesine dalgalı bir ortamda hesap tutturmak gerçekten güç, ama biz buna rağmen sistemli ve şeffaf bir maliyet tablosu hazırlıyoruz.
Her gider kalemini dikkatle inceliyoruz
Sabit giderlerimiz arasında sigortalar, şoför maaşları, sosyal güvenlik, kıdem tazminatı, operasyon ve muhasebe giderleri yer alıyor. Değişken giderlerimiz ise yakıt, hafif bakım, AdBlue, vergi ve KDV. Mazotun litresi bugün 55,4 TL civarında. Biz bu artışları H-ÜFE’ye göre uyarlayarak yeni maliyet tablomuzu oluşturacağız.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin ödemelerini de yakından izliyoruz. 22 Mayıs’ta başlayan yeni ödeme planı dört ay boyunca düzenli işledi. Kalan iki ayın da aynı şekilde tamamlanacağına inanıyoruz. Bu ödemeler tam yeterli olmasa da istikrar sağladı. Ayrıca açılan taksi ihalelerine özel halk otobüsçülerinin %70-80 oranında katılımı, sektörün dinamizmini gösteriyor.
Bir diğer önemli gelişme, araç yenileme teşviki. 2025 Mart ayında alınan kararla, araçlarını yenileyen işletmecilere hak edişlerinin peşin ödenmesi kabul edildi. Bu karar sektöre büyük kolaylık sağladı. Bu yıl ortaklarımızdan 32 araç yenilendi.
Ekonomik sıkıntılara rağmen bu adım, hem hizmet kalitesinin artması hem de sistemin yenilenmesi açısından büyük bir başarıdır.
İETT ile mutabık kaldığımız bir diğer konu da “bir üst modelle yenileme” kuralı oldu. 2012 model çıkaran 2015, 2015 çıkaran en az 2020 model araç koyuyor. Bu da şehir genelinde yaklaşık 200 araçlık bir sirkülasyon anlamına geliyor. Daha yeni araç, daha güvenli ve konforlu hizmet demektir. Elbette gönül ister ki sıfır araçlarla çalışalım ama bugün bir otobüsün bedeli 12 milyon TL’yi buluyor. Finansmana erişim bu şartlarda kolay değil. Yine de bu süreçte araçlarını yenileyen tüm esnaflarımıza teşekkür ediyorum.
2019 öncesinde kendi sistemimizle çalışıyorduk, gelir-giderimizi kendimiz yönetiyorduk.
2019’da İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanımız Sayın Ekrem İmamoğlu’nun kararıyla tek renk, tek çatı modeline geçildi. Amaç; halk otobüsü – İETT ayrımını kaldırmak, yolcu kapma yarışlarını bitirmek, İstanbul halkına tek standartta kaliteli hizmet sunmaktı.
Bu sistem bazılarına zor, bazılarına kolay geldi ama özünde adil bir modeldir: çok taşıyana çok, az taşıyana az kazandıran bir yapı.
Zaman zaman sistemin dışında farklı söylentiler çıkıyor. Ancak unutmayalım:
Ücretsiz taşımalar — anne kart, öğrenci, mavi kart, 65 yaş, şehit yakını, gazi kartı — kamu politikasının gereğidir. Biz özel işletmeciler olarak vergimizi, giderimizi kendimiz karşılıyoruz. Ancak İBB ile yaptığımız sözleşme gereği herkesi taşıyor, ay sonunda hak edişimizde bu taşımalar karşılanıyor. Yani hem sistemin yükünü hem de kamu hizmetini birlikte üstleniyoruz.
Son beş yılda büyük bir tecrübe kazandık. Pandemi, enflasyon, yakıt krizi derken birçok zorlu dönemi geride bıraktık.
Evet, alternatif sistemler her zaman olabilir. Ancak biz inanıyoruz ki, mevcut sistem temelde doğrudur. Yeni bir modele geçilirse de masaya oturur, ortak akılla karar veririz.
Bugün önümüzde net bir hedef var: 2026 maliyet tablosunu adil şekilde oluşturmak ve esnafın hakkını sonuna kadar korumak.
Havalar serinledi, yakıt tüketimi azaldı. Küçük ama kıymetli bir nefes bu. Dilerim bu iyileşme hem kazanca hem huzura yansır. Tüm kaptanlarımıza, çalışanlarımıza kazasız, belasız, bol kazançlı günler diliyorum. Bizim işimiz sadece insan taşımak değil; adaleti, emeği ve umudu da taşımaktır.
Facebook Yorum
Yorum Yazın