2020 Aralık ayında uygulamaya giren ÖTİS sistemi bilindiği gibi dayanağını ve hukuki temelini 906 sayılı İBB meclis kararından alırken işin işletmecilik ve yürütme ile ilgili kısmı ise ÖHO temsilcisi kurumların İETT ile yıllık olarak imzaladığı sözleşme ile düzenlenir.
İlk defa denenen bir sistem olması sebebiyle, ÖTİS’te eksik ve kusurlarının çıkması çok doğaldır ve bu sebeple geçmiş dönemlerde, gerek ilave Meclis kararları ile 906 sayılı ihdas kararında ve gerekse ÖHO-İETT arasındaki sözleşmede bazı değişiklikler yapılmıştır. 2023 yılı sözleşmesinde de idare bazı değişiklikler yapmak, daha önce yegâne performans kriteri SGO iken, 15 maddeden oluşan ‘Kalite Teşvikli Performans Kriterlerini’ sözleşmeye dâhil etmek istemektedir. Bu değişikliklerle temel olarak iki şey amaçlanmaktadır; birincisi toplu taşımada hizmet kalitesini arttırmak, ikincisi sistemde iyi çalışan ile kötü çalışanı, katma değer üretenle sistemi sömüreni ayırt etmek ve bunlar arasında adaletli bir gelir paylaşmak. Dergimizin bir önceki sayısında değerli büyüğüm Sayın İsmail Yolcu ağabeyim bu konuyu ele almış ve değerli bilgilendirmeler yapmıştı, bu sebeple tekrar olmaması açısından ben konunun farklı bir yönünü ele alacağım.
Gerçi bu yazıyı kaleme aldığım 31.03.2023 tarihi itibariyle, Ocak 2023 tarihinden itibaren geçerli olacak sabit maliyet güncellemesi konusu halen çözülememiş, sistemin devamı ile ilgili Nisan ayı meclisine talep yazısı yazılmamıştır. Bu duruma anlam vermek mümkün değildir. İstanbul’da lastik tekerlekli toplu taşımanın önemli bir bölümünü, kurumsallaşmasını henüz tamamlamamış olmasına rağmen Avrupalı aynı konumdaki operatörlerle boy ölçüşür kalitede, kamu hizmeti yaptığının bilincinde olarak ve hizmetin bütün gereklerini yerine getirerek yapan bu cefakâr sektör bunu hak etmemektedir. Bu gecikmenin yoğunluktan veya ihmalden kaynaklandığını umuyor ve iyi niyetimizi korumaya gayret ediyoruz.
Sistemi biz değil İdare istedi hatta dayattı, bugüne kadar sistemin devamı için sektör olarak idarenin istediği her türlü fedakârlığı gösterdik ve her yeni uygulamayı direnç göstermeden uyguladık. Şayet farklı bir amaç varsa bilinmelidir ki; bu sektöre büyük emekler verildi, insanlar büyük sermayeler bağladı, çoluk çocuğunun nafakası, istikbali bu sektöre bağlı binlerce insan var ve kimse ekmeğinden bu kadar kolay vazgeçmez.
Şimdi ele almak istediğim konuya geleyim; yukarıda 2023 sözleşmesinde İdarenin yapmak istediği değişikliklerden söz etmiştim. Haklı veya haksızdır demiyorum, kendince sistemde gördüğü eksiklik ve hataları düzeltmek için aksiyon alması gayet doğaldır. Peki, bizim açımızdan sistemin aksayan yönleri yok mudur? Şüphesiz ki vardır. Aşağıda bunları maddeler halinde sıralayacağım. Yeni performans kriterlerinin tartışıldığı uzun toplantı maratonunda bu taleplerimiz çok kısa bir süre konuşulmuş, İdare sadece bu konuların tamamında haklı olduğumuzu belirtmekle yetinmiştir. Haklılığımız sözde kalmamalı aşağıda sıralanan bütün taleplerimiz yeni sözleşmede yer bulmalıdır.
1. Garaj Yerleri Tahsisi
İdare’nin talepleri, İşletmecilerin ihtiyacı ve ÖTİS Sözleşmesi doğrultusunda Garaj yerleri düzenlenip acil olarak ÖHO şirketlerine tahsis edilmelidir. Sistem ihdas edilirken Özel taşımacıyı en çok cezbeden şey garajlara kavuşacak olmasıydı. Geçen süre zarfında bu konuda İdare bir arpa boyu yol almamıştır.
2. Klima İle İlgili Yakıt Maliyeti Yetersizliği Sorunu:
Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında Klima kullanımı nedeniyle yakıt tüketimi yaklaşık %15 daha fazla olmaktadır. Bu aylarda planlanan yakıt tüketim miktarı reel tüketimi karşılamadığı için Dar bölge ve KM’ye göre 15 bin TL’yi bulan farkı işletmeciler ceplerinden karşılamaktadır. Bu nedenle; bu 4 ayda yakıt maliyetinin %15 fazla ödenmesini talep ediyoruz.
3. Hak Edişlerin Vaktinde Ve Tam Ödenmesi
Hak edişlerin gecikmeli ve eksik ödenmesi işletmecilere ekstra bir finansman maliyeti getirmektedir.
Teknik nedenlerle zaten 2 aylığı hep içeride olan hak edişler vaktinde ve tam olarak ödenmeli, finansman sıkıntısı nedeniyle eksik ödeme zorunlu olur ise bunun mutlaka sonraki ayın hak edişine eklenmesini talep ediyoruz.
4. Kamera Sorunları Ve Aktarma Bedeli Alınması
ÖTİS ve Sözleşmeye göre araçtaki her türlü elektronik sistemin montaj, tamir ve bakımı, (İşletenin kusuru hariç) İdarenin sorumluluğundadır. Yine ÖTİS’e göre her türlü maliyet idareye, işletme operasyonu sorumluluğu ise işletmeciye aittir. Kamera sisteminin işletilmesi sorumluluğu da yine idareye aittir. Bu nedenle araç değişikliği halinde kamera sisteminin yeni araca montajıyla ilgili olarak montaj bedeli alınmamalıdır. Kamera montajı için oluşan her türlü maliyet idare tarafından karşılanmalıdır. Kaldı ki araç yenileme araç yaş ortalamasını yükselten bir eylemdir ve teşvik edilmelidir.
5. Planlanan Yakıt Ödemesinin Gerçek Tüketimi Karşılamaması
Hatların ticari hızları kent şartlarına göre sürekli değişebildiği için işletmecinin yakıt bedelini eksik almaması için HEK formülasyonunun belirli periyotlarla kalibre edileceği sözleşme ile hüküm altına alınmıştır. 3 yılda birçok grup ve hatlarda ticari hızlar anormal şekilde düştüğü için birim başına yakıt tüketim miktarları da artmıştır. Klima etkisi olmamasına rağmen içinde bulunduğumuz kış mevsiminde birçok dar bölgede yakıt maliyeti yetersizliği ortaya çıkmış olup, bunun neticesinde aylık 10 bin TL’yi aşan miktarda işletmeciler zarara uğramaktadır.
ÖTİS ve Sözleşme gereği planlanan birim yakıt miktarının yeterli olmadığı hatların kayıplarını önlemek için ticari hızı düşük hatlarda birim başına planlanan yakıt miktarının (Ölçülerek) artırılmalıdır.
6. ADBLUE’nun Değişken Giderlere Alınması
Adblue maliyeti yapılan kilometreye göre değişen bir maliyettir ve doğal olarak değişken giderlere alınmalıdır.
7. Sanal Garaj Uygulaması
Ölü KM yakıt maliyetinin belirlenmesinde kullanılan sanal garaj sistemi birçok dar bölgede maalesef işletmecinin yakıt maliyeti zararına neden olmaktadır.
Bu nedenle Sanal Garaj sisteminin gözden geçirilerek işletmecinin zarara uğramayacağı şekilde tekrar düzenleme yapılmalı, dar bölgenin çalıştığı hatların A noktalarının ortasına denk gelen koordinat sanal garaj olmalıdır.
8. İdari Görevler Nedeniyle Oluşan Ve İşletmeciye Yüklenen Yakıt Maliyeti
İETT Teknik Muayene, Cihaz Arızası, Kamera arızası veya montajı gibi İdari Görevler ile hat değişiklikleri, rötar kapatmak için yolcusuz ve güzergâh değiştirilerek yapılan seferlerin yakıt maliyetleri karşılanmamaktadır. Bu tür görevler hizmet gereği ve idarenin tasarrufu ile zorunlu olarak yaptırılmaktadır.
İdare tasarrufu ile oluşan uygulamalara ilişkin yakıt bedeli idare tarafından karşılanmalıdır
9. Sözleşmenin Bir Yıllık, Sabit Maliyet Güncellenmesinin Altı Aylık Olması
Önceki yıllardan edinilen tecrübe gereği ve ülkenin içinde bulunduğu enflasyonist ortam da dikkate alınarak sözleşme fiyatlarının H-ÜFE endeksi doğrultusunda yılda iki defa, yani altıncı ayın sonunda güncellenmelidir.
10. Avans Ödemesi
Avans ödemesinin sabit maliyet ile eşitlenmesi ve her yıl güncelleme ve değişiklik ile tekrar değerlendirilme probleminin ortadan kaldırılması doğru olur.
11. Şoför Personelin İnsani Şartlarda Çalıştırılması
Yukarıda saydığımız maddelerin hepsinden önemlisi de Şoför personelimizin insani şartlarda hizmet verebilmesi için Özel Halk Otobüsü çalışan bütün hatların A ve B noktalarında tuvalet ve mescit gibi istirahat alanlarının inşa, imar ve ıslahı yapılmalı ve bununla beraber su ve elektrik giderlerinin idare tarafından karşılanması gerekmektedir.
Facebook Yorum
Yorum Yazın