İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nin aldığı bir karar ile otobüs taşımacılığı yeni bir sisteme geçirilmek isteniyor. Yeniliklerin daima savunucusu halk otobüs esnafı da değişimden yanadır. Lakin sunulan değişim doğru mu yanlış mı müzakere edilmedi, denenmeli, aksaklıkları görülmeli, şüpheleri giderilmelidir.
Özel halk otobüs esnafı özellikle kazançları bakımından son 7 yıldır büyük kayıplar yaşadı. Düşük ücret tarifeleri, artan maliyetler, ücretsiz seyahatler ile önemli oranda gelir kaybı yaşadı. Mevcut sistem tüm ulaşım modlarına zarar vermekte ve aksaklıklara sebep olmaktadır. Mevcut sistemin İstanbul ulaşımına bir kalıcı çözüm kazandıramayacağı aşikardır. Bu yüzden de zaten sistem değişikliği kaçınılmazdır. Değişiklik gerçekten radikal adımlarla sağlanmalıdır. Sistemin tüm aksaklıkları ve çarpıklıkları ele alınmalıdır. Sorun sadece halk otobüslerinin hak ediş sistemi değildir.
Tek Sorun Hakediş Değil
İstanbul’da; metro, tramvay, metrobüs, minibüs, servis araçları, taksiler, İETT otobüsleri, Otobüs A.Ş, halk otobüsleri, şehir hatları, Boğaz motorları gibi birçok aktör tarafından ve tamamı birbirinden özerk yönetimler ile toplu taşıma hizmeti yürütüyor. Şehir aynı ama otorite sayısız. Her otorite hatlarında diğeri ile rekabet halinde. Aynı hatlarda farklı taşıma modları ile seyahat imkanı sahada büyük aksaklıklara sebep olmakta.
Böylesi karmaşık bir durumda İstanbul’un ulaşım sorununa çözümü halk otobüslerinin hak ediş sistemi olarak görülmemelidir. Bu sadece parasal bir çalışmadır. Tüm bu ulaşım modları entegreli çalışma sistemine alınmaz ise İstanbul ulaşımı belki de daha karmaşık bir hale bürünecektir. Örneğin KM bazlı çalışan otobüslerin aynı güzergahta bulunan minibüs araçların daha çok kazanması gibi bir durum ortaya çıkaracaktır. Yahut performansa dayalı sistemde İETT, Otobüs A.Ş ve halk otobüslerinin aynı güzergahlarda çalışması yine başka sorunları yaşatacaktır.
Tüm Modlar Entegre Edilmeli
İstanbul ulaşımı genel manada yatay hatlardan oluşmaktadır. Bu yüzden de bir noktaya gitmek için birçok araç kullanılması gerekmektedir. Aynı zamanda mevcut güzergahlarda farklı otoriteler aynı hizmeti sunmaya çalışmaktalar. Bu da sebepsiz rekabet ve kalite kaybı yaşatmaktadır. Hatta aynı otoritenin farklı bölgeleri dahi kesişen hatlar yüzünden rekabet haline düşmüştür.
İşte tam da bu yüzden İstanbul ulaşımının yatay ve dikey hatlar ile ulaşım modlarının entegrasyonu gerekmektedir. Bu doğrultuda ana ulaşım modlarına besleme hatlar ile yolcu taşımacılığı sağlanmalıdır. Bu sistem kurulurken ortak havuza geçilmeli ve otorite de teklik sağlanmalıdır. Böyle bir sistem hayata geçmeden İstanbul’da kaliteli, konforlu ve güvenli taşımacılık gerçekten zor görünüyor.
Yönetmelik Meclisten Geçti Ama
Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından performansa dayalı km bazlı hak ediş sistemi kabul edildi. şuan sadece halk otobüslerini kapsayan bu yönetmelik bizlere de sunuldu. Bu doğrultuda esnaf odamız önderliğinde ilk günden bu yana bir çalışma içerisindeyiz. En ince ayrıntısına kadar esnafın çıkarları doğrultusunda bu sistemi inceledik. Hatta bu doğrultuda 10-12 Kasım tarihlerinde Şile’de bir çalıştay düzenledik. Düzenlenen programa esnaf odamız, 5 halk otobüs şirket yönetimleri, mavi müşavirler ve hukukçularımız katıldı. Yönetmeliğin tüm detaylarını ele aldık. En ince ayrıntısına kadar yetkin kişilerce de incelettik. Hatta toplantımıza Kayseri Oda Başkanımız Ahmet Erkan’da misafirimiz olarak katıldı. Kayseri’de benzer bir uygulamaya tabi olduklarından bizlere bilgiler verdi. Kayseri’de uygulanan sistemi de bu vesile ile inceleme fırsatı bulduk.
Çalıştay sonucunda bir bildirge hazırladık. İlgili kurumlara bu sonuç bildirgemizi ilettik. Yaptığımız görüşmelerle konu hakkında ilgili birimleri bilgilendirdik. Bizler hazırladığımız bu sonuç bildirgesi ile değişime karşıyız demedik. Aksine değişimden yana olurken bu değişimin kök ve kalıcı çözümler sunabilmesi için gereklilikleri arz ettik.
Öncelikle şunu herkes kabul etmelidir ki sahada var olan esnaftır. Esnafa bir değişim sunuluyor ise öncelikle razı edilmelidir. Çünkü bu esnaf geleceği adına bu işe bir sermaye yatırmış durumda. Bugününden daha kötü sonuçlar yaşatacak kararlara tabi ki evet diyemez. Oda ve şirket yönetimleri olarak bizler de burada esnafımızın hakları için mücadele ediyoruz. Burada herkesin amacı belli. Haklarımızı savunmak, ekmeğimize sahip çıkmak ve geleceğimize umutlu bakabilmektir.
Pilot Bölgeler Kurulmalı
İstanbul dünyaca bilinen büyük bir şehir. Bu şehirde akşamdan karar verilip sabaha plan uygulanması her zaman sorunlar yaşatır. Hele ki ulaşım alanında tamiri imkansız sonuçlar yaşatabilir. İşte bu yüzden İstanbul’a uygulanacak adımlar pilot bölgeler ile uzunca süre test edilmelidir.
Km bazlı hak ediş sistemi de endişelerimiz giderilmesi halinde pilot bölgeler ile hayata geçmelidir.bağımsız hatlardan oluşan bölgelerimiz seçilerek işin olabilirliği en az 3 ay test edilmelidir. Bu süreç içerisinden esnafımız geçmişe göre daha az mı çok mu kazanıyor incelenmelidir. Sahada yaşanan sorun ve aksaklıklar görülmeli ve ona göre düzenlemeler yapılmalıdır. Bu bölgelerde öncesi ve sonrasına göre yolcu memnuniyeti ölçülmelidir. Bu pilot bölgeler test aşamasında geçmişe göre zarar eder ise bu karşılanmalıdır.
Evdeki hesap çarşıya uymaz sözü her ticari faaliyette geçerlidir. Bu yüzden masa başında yapılan bu planlama da özellikle saha teste muhtaçtır. Uygulanacak yeni sistemi test etmeden iyi mi kötü mü olduğunu bilemeyiz. Bu yüzden dolayıdır ki yerel yönetimden daha uygulayıcı ve yapıcı adımlar beklemekteyiz. Bizler zaten yeniliğe karşı değiliz. Lakin giderlerimiz ortadadır. Esnafımız 1 ay bile zarar etse araç değişimlerinden dolayı kredilerini ödeyemez noktaya gelebilir. Çekincelerimiz bu açıdan ele alınmalıdır. Halk otobüs esnaflığı büyük bir sermaye yatırımıdır. Sadece araç yatırımı dahi ele alındığında esnafın çekincelerinin ne kadar haklı olduğu görülebilir. Halk otobüsleri olarak bizler kamunun zarar ettiği rakamlarda kar sağlayarak ayakta kalmaya çalışmaktayız. Büyük kazançlarda gözümüz bu zamana kadar da olmadı. Davamız; ekmeğimiz ve alın terimiz.
Arif Emecen’e Teşekkür Ederiz
İETT eski Genel Müdürümüz Arif Emecen yaklaşık bir buçuk yıl kadar bizlerle birlikte oldu. Bulunduğu süre zarfınca birçok kez bir araya geldik. Taleplerimiz ve sorunlarımız hakkında kendileri ile verimli bir çalışma süreci yaşadık diyebiliriz. Özellikle Km bazlı hak ediş sistemi ile alakalı görevden alınmadan bir gün öncesine kadar durmaksızın görüştük. Önemli mesafeler kat etmiştik. Esnafın taleplerini ve çekincelerini birçok kez müzakere etme fırsatı yakalamıştık. Büyükşehir Belediye Başkanımız Mevlüt Uysal’ın gelişi ile biz de bazı değişiklikler bekliyorduk. Bunlar da olağan adımlardır. Arif Emecen’e sektörümüze verdiği hizmetlerden ötürü şahsım ve esnafım adına teşekkür ederim.
Facebook Yorum
Yorum Yazın