İSTANBUL ÖZEL HALK OTOBÜSLERİ ŞİLE SONUÇ BİLDİRGESİ

İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından 22.09.2017 tarih ve 2016/2234 sayılı Hukuk-Ulaşım ve Trafik-Halkla İlişkiler Komisyonu müşterek raporu ile kabul edilen “İstanbul Toplu Taşıma Yönetmeliği” ele alınmış ve bu yönetmeliğin mevcut özel halk otobüsü sistemi ile ilgili durumu değerlendirilmiştir.

İstanbul Belediye Meclisi tarafından kabul edilen yönetmeliğin 5216 sayılı büyükşehir ve 5393 sayılı belediye yasalarına dayandırıldığı, temel bir sistemdeğişikliği olduğu, bu değişim gerçekleşmezse sistemin uygulanamayacağı sonucunu doğuracağı kanaati hakim olmuştur.

Yine bu yönetmeliğe bağlı olarak hak ediş sözleşmesi ihtiyacının doğması, sistem değişikliği gereği yeni bir planlama kurgusunun, yeni bir denetim kurgusunun, yeni bir parklanma ve bakım kurgusunun, yeni bir filo yönetimi kurgusunun söz konusu olacağı anlaşılmaktadır.

Bireysel işletmeden kurumsal işletmeye geçiş adına bir fırsat oluşturmasının mümkün olduğu düşünülen bu sisteme karşı, özel halk otobüsü işletmesinin hak ediş sözleşmesi maddelerinin belirlenmesi, buna yönelik özel halk otobüsü görüş, düşünce ve çözüm önerilerinin net olarak ortaya konulması gerekmektedir.

Kabul edilen İstanbul Toplu Taşıma Yönetmeliği’nde;

• Açıklık bulunmayan hükümlerin ayrıntılarının maddelerle belirlenmesi,
• Sabit maliyetler içinde gösterilen kar payının yatırım miktarı ve riski dikkate alınarak optimum olarak hesaplanması,
• toplam maliyet üzerinden (asgari % 25) hesaplanması,
• Performans kriteri olarak uygulanan hususlar için ayrıca disiplin cezası uygulanmaması, 
• Taşımacıların aleyhine sonuçlar doğuracak mükerrer hükümlerin düzeltilmesi,
• Yönergeler yerine tek bir yönerge düzenlenmesi,
• Mevcut durum verileri çerçevesinde ortalama kilometrenin tespit edilerek kar payı bunun üzerinden hesaplanması ve garanti edilmesi,
• İşletmeci karı dahil baz hizmet bedeli parametrelerinin yeniden ele alınması gerekmektedir.

Yeni sistemde performans değer algısı ve uygulama değerleri özel halk otobüsü beklentisi ve saha gerçeğine aykırı gözükmektedir. Yeni sistemin hayata geçirilmesi için mutlaka İstanbul ulaşımında tek otorite yapılanmasının sonuçlanması, bu alanda yetkilendirilecek birim çatısı altında özel halk otobüsü taşımacılarının da temsil edileceği bir kurul oluşturulmasının sağlanması gerekliliği üzerinde durulmuştur.

Yönetmelik ile yeni bir sistem ve yeni bir yapı kurulacağı için yönetmeliğin mevcut UKOME tarafından kabul edilen özel halk otobüsü yönergesi ile ilişkilendirilmesinin nasıl olacağının daha açık bir şekilde ifade edilmesine ihtiyaç bulunmaktadır. Yeni yapılandırmayı yürütecek İBB biriminin belirlenmesi İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı’nın yetkisine bırakıldığı görünmektedir.

Bütün bu değişikliklerin özel halk otobüsleri tarafından uygulanabilir olması için mevcut şirket yapılarının geliştirilmesi, bireysel taşımacılığın dönüşümü de gündeme gelmelidir. Ayrıca yapılacak görüşmelerde özel halk otobüsleri işletme maliyetleri üzerinde de yeniden durulması ve değerlendirilmesi gerekliliği sonucuna varılmıştır.

Yönetmeliğin tamamının Danıştay tarafından iptali mümkün görülmemektedir. Ancak bazı maddelerinin iptali için dava açılması düşünülebilir. Kısmı iptal davası açılabilecek maddelerin gerekçeleriyle şirket hukukçuları tarafından hazırlanması sağlanmalıdır.

Özel halk otobüsü sektörü olarak kabul edilen yönetmelik kapsamındaki bir hak ediş sistemine geçilebilmesi için aşağıdaki başlıklarda belirtilen konuların mutlaka karşılığının olması beklenmektedir.

1. Hukuki durumumuzun sözleşme (imtiyaz hakediş, ruhsat) ile belirlenmesi ve bu sözleşme ile müktesep hakların korunması sağlanmalıdır.
2. Sözleşmenin günümüz ekonomik şartlarına göre uyarlanması talep edilmelidir.
3. Sözleşme süresinin bitiminde rüçhan (öncelik) hakkı tanınmalıdır.

Sonuç olarak yukarıda sıralanan konularla ilgili olarak toplantıya katılan Özulaş Toplutaşım A.Ş., İstanbul Halk Ulaşım A.Ş., Yeni İstanbul Halk Otobüsleri A.Ş., Mavi Marmara Ulaşım A.Ş., Öztaş Ulaşım A.Ş. yönetim kurulu üyeleri, İstanbul Özel Halk Otobüsleri Esnaf Odası’nın önderliğinde başta Büyükşehir Belediye Başkanı ve Genel Sekreteri olmak üzere İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve İETT İşletmeleri Genel Müdürlüğü yetkilileri ile görüşmeleri uygun değerlendirilmiştir.

İstanbul Özel Halk Otobüsleri           Özulaş Toplutaşım A.Ş.           İstanbul Halk Ulaşım A.Ş.

Esnaf Odası

Yeni İstanbul Halk    .                        Mavi Marmara Ulaşım A.Ş.     Öztaş Ulaşım A.Ş. Otobüsleri A.Ş.